Delen

De conclusies van het onderzoek, gepubliceerd op 3 juli, uitgevoerd in opdracht van de ministeries van BZK, EZK, Financiën en branchevereniging Aedes, zijn ondubbelzinnig: een aantal woningcorporaties heeft al binnen vijf jaar onvoldoende geld om genoeg sociale huurwoningen te bouwen. Ook de verduurzaming van de woningen is niet haalbaar.

In de regio Rotterdam zal dat tekort al binnen vier jaar spelen. Zelfs als alle corporaties alles op alles zetten komen we tot 2035 zo’n 30 miljard euro te kort om te doen wat hard nodig is. Er worden 125.000 sociale huurwoningen te weinig bijgebouwd en 50.000 huizen kunnen nog niet worden verduurzaamd. De problemen zijn structureel. Als er niets gebeurt lopen de tekorten daarna nog veel verder op.

Sociale huursector breekt langzaam af

Een kostbaar goed in Nederland is ieders recht om in een goed en betaalbaar huis te wonen. Maar dat lukt niet meer. Onze unieke sociale huursector wordt langzaam maar zeker afgebroken. Het woningtekort is enorm, wachtlijsten zijn lang, de dakloosheid neemt toe. Starters en studenten moeten langer bij hun ouders blijven wonen of een woning delen. Ouderen kunnen niet verhuizen naar een aangepaste woning. Veel mensen betalen noodgedwongen te hoge woonlasten en de leefbaarheid in wijken staat steeds meer onder druk.

Inkomsten en kosten uit balans

De investeringen van corporaties in nieuwbouw en verduurzaming zijn maatschappelijk cruciaal. Financieel leveren ze echter weinig op of er moet geld bij. De kosten stijgen harder dan de inkomsten: de huren van bewoners. Woningonderhoud en nieuwbouw worden steeds duurder. En corporaties gingen de laatste jaren steeds meer belasting betalen. Met als grootste boosdoener de verhuurderheffing, die de sociale huursector inmiddels 10 miljard euro gekost heeft. Nu plannen maken om over vier of vijf jaar woningen te bouwen gaat niet als het geld dan op is. Dat is schrijnend en een grote frustratie voor mensen die nu al te lang op een woning wachten.

De situatie in regio Rotterdam

Vanaf 2028 is er in veel regio’s onvoldoende investeringsruimte. In Rotterdam en omgeving zijn de opgaven relatief groot in vergelijking met andere regio’s. Dit komt door het grote aantal mensen met een laag inkomen, het relatief oude woningbestand en de opgave om die woningen te verduurzamen. In onze regio is er al vanaf 2024 onvoldoende investeringsruimte en kunnen corporaties samen niet zorgen voor voldoende (duurzame) woningen en leefbare wijken. Daarmee koersen we aan op een maatschappelijk faillissement.

Structurele oplossingen

Het probleem is structureel en vraagt om een structurele oplossing, waarvoor het volgende kabinet knopen moet door hakken. Te beginnen met het volgende regeerakkoord. Het onderzoek ziet drie mogelijke oplossingsrichtingen: de opgave voor corporaties kleiner maken, de inkomsten van corporaties verhogen of de lasten van corporaties verlagen. Onze inzet zal zijn om de lasten voor corporaties te verlagen, bijvoorbeeld door het schrappen van de verhuurderheffing.

We investeren een miljard euro in vijf jaar

Ondanks het dreigende tekort aan geld zitten we niet stil. We proberen onze volkshuisvestelijke opgave zo goed mogelijk uit te voeren en de bouwproductie, verbetering en verduurzaming op peil te houden. Tot en met 2025 investeren wij ruim een miljard euro in onze woningen. Het gaat dan om onderhoud en andere kwaliteitsverbeteringen zoals nieuwbouw en renovatie. Om de huren betaalbaar te houden, beperken we al twee jaar onze huurverhogingen. Helemaal niet verhogen kunnen we ons financieel niet veroorloven. Maar dit en vorig jaar verhoogden we onze huren naast inflatie met 0,25% voor de bewoners van sociale huurwoningen. Waarbij we huurders ontzien die een laag inkomen hebben in relatie tot hun huurprijs. De verkoop van woningen beperken we tot een minimum, zodat we zoveel mogelijk woningen behouden voor de sociale huursector.

Onze oproep aan de politiek: geef corporaties de middelen om anti-cyclisch te bouwen en voorkom duivelse dilemma’s als: houden we de huren laag of bouwen we nieuwe woningen? Met meer financiële ruimte verwezenlijken we meer woningen en kunnen we huurstijgingen beperken.

  • Overzicht belangrijkste uitkomsten
  • Rapport Opgaven en Middelen met bijlagen op rijksoverheid.nl